In de meeste Nederlandse huishoudens verzorgt de cv-ketel zowel (1) de verwarming van de woning als (2) het warme tapwater voor badkamer en keuken. Dit tapwater is verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van het gasverbruik. In moderne, goed geïsoleerde woningen kan het gasverbruik voor warm tapwater oplopen tot wel 50% van het totale gasverbruik. Besparen op dat deel is interessant en (relatief) eenvoudig met een warmtepompboiler.
Een warmtepompboiler biedt een energiezuinige elektrische oplossing voor enkel het verwarmen van tapwater. De verwarming van de woning neemt de warmtepompboiler NIET voor zijn rekening. Het verwarmen van de woning gebeurt bijvoorbeeld met de bestaande cv-ketel of aparte warmtepomp. Een belangrijk voordeel van een warmtepompboiler is dat deze geen buitenunit nodig heeft. Dit voorkomt geluidsklachten en maakt de installatie veel eenvoudiger en goedkoper, onder andere omdat er geen leidingwerk tussen binnen- en buitenunit nodig is.
De meeste warmtepompboilers maken gebruik van lucht als warmtebron. Dit kan buitenlucht zijn, maar ook de ventilatielucht uit de woning. Net als bij reguliere warmtepompen is koude lucht het restproduct van een warmtepompboiler. Relatief warme lucht wordt door het apparaat omgezet in warm water, terwijl koudere lucht wordt afgevoerd. Warmtepompboilers kunnen op vier verschillende manieren worden geplaatst, afhankelijk van de beschikbare ruimte en de gewenste functionaliteit. Er zijn diverse opties voor het aanvoeren van warme lucht en het afvoeren van koude lucht. Hieronder bespreken we de meest voorkomende configuraties:
Vier Plaatsingsopties voor Warmtepompboilers
- Warmtepompboiler gebruikt omgevingslucht uit de plaatsingsruimte, zonder luchtafvoer naar buiten
Bij deze configuratie onttrekt de warmtepompboiler warmte uit de omgevingslucht van de ruimte waarin deze is geplaatst, bijvoorbeeld een techniekruimte op zolder. De koude lucht wordt vervolgens terug de ruimte ingeblazen. Dit verlaagt de luchttemperatuur in de ruimte aanzienlijk. Deze opstelling is ideaal voor gebruik in de zomer, wanneer de koelere lucht een voordeel kan zijn, maar is niet optimaal in de winter. - Warmtepompboiler gebruikt omgevingslucht uit de plaatsingsruimte, met luchtafvoer naar buiten
Hier wordt de warme lucht nog steeds uit de ruimte gehaald waarin de warmtepompboiler is geplaatst, eventueel aangevuld met aangrenzende ruimten, maar de koude lucht wordt via leidingen naar buiten afgevoerd. Dit voorkomt dat de ruimte oncomfortabel koud wordt, waardoor deze opstelling aantrekkelijker is dan de eerste optie. - Warmtepompboiler gebruikt luchtaanvoer van buiten en voert lucht af naar buiten
Bij deze configuratie wordt de benodigde lucht volledig van buiten gehaald. Dit voorkomt dat de temperatuur in de installatieplaats daalt. Om recirculatie van koude lucht in de warmtepomp te voorkomen, wordt de inlaatbuis idealiter op een afstand of boven de uitlaatbuis geplaatst. Deze opstelling minimaliseert de impact op het binnenklimaat, maar het gebruik van koude buitenlucht in de winter kan leiden tot een hoger stroomverbruik. - Warmtepompboiler aangesloten op interne luchtkanalen: Ventilatielucht met luchtafvoer naar buiten
Dit is de meest energie-efficiënte configuratie. De warmtepompboiler gebruikt ventilatielucht uit het mechanische ventilatiesysteem (MV-box) als warmtebron. Zo wordt de energie die anders verloren zou gaan via luchtuitwisseling benut voor het verwarmen van tapwater. Ventilatielucht is doorgaans warmer dan buitenlucht, zeker in de winter, wat resulteert in een lager stroomverbruik.
Vrijwel alle warmtepompboilers zijn flexibel in te stellen voor de eerste drie configuraties. Afhankelijk van de aansluiting van de aan- en afvoerbuizen kan gebruik worden gemaakt van lucht uit de plaatsingsruimte, aangrenzende ruimtes of buitenlucht. Niet elke warmtepompboiler kan echter werken met ventilatielucht, omdat de woning ook geventileerd moet blijven wanneer de warmtepompboiler geen warm water produceert. Dit vereist een slimmere aansturing van het systeem.
Ingezoomd op optie 4: Warmtepompboilers op Ventilatielucht
Warmtepompboilers die gebruikmaken van ventilatielucht combineren warmwatercomfort met een gezond binnenklimaat en een lage energierekening. Maar hoe werken ze precies, en welke aandachtspunten zijn er?
Een warmtepompboiler op ventilatielucht gebruikt warme lucht uit de woning die anders via een reguliere mechanische ventilatiebox (MV-box) naar buiten zou worden afgevoerd. De warmtepomp onttrekt de warmte uit deze lucht en gebruikt deze om water te verwarmen.
De meeste modellen, zoals de NIBE MT-WH21, kunnen een bestaand ventilatiesysteem vervangen en hebben een maximaal ventilatiedebiet van 600 m³ per uur. Het ‘debiet’ beschrijft de hoeveelheid lucht die verplaatst wordt. Het debiet van de ventilatieluchtwarmtepompboiler is ruim voldoende om een gemiddelde woning te kunnen ventileren, en bovendien veel meer dan de meeste MV-boxen. Bovendien kunnen ze worden uitgerust met draadloze schakelaars en sensoren, zoals een relatieve vochtigheidssensor (RH) in de badkamer of CO₂-sensoren elders in huis, om de luchtkwaliteit en ventilatiehoeveelheid te optimaliseren.
Wordt er continu geventileerd?
Een veelgestelde vraag is of een warmtepompboiler continu lucht afzuigt, net zoals een traditionele mechanische ventilatiebox. Het antwoord is: ja, maar met nuances.
- Ventilatie en verwarming: Een ventilatielucht-warmtepompboiler verwarmt water met een beperkt vermogen (1,5 kW), wat betekent dat langdurig gebruik wordt gemaakt van ventilatielucht.
- Geen onnodige ventilatie: Wanneer de compressor van de warmtepomp niet draait, omdat er geen water hoeft te worden verwarmd, dan schakelt de ventilator terug naar een lagere stand. Dit voorkomt onnodige ventilatie en energieverlies.
Het minimale ventilatiedebiet voor een goede werking ligt rond de 90 m³ per uur, iets hoger dan de laagste stand van veel mechanische ventilatieboxen. Dit debiet draagt meestal bij aan een betere luchtkwaliteit in huis.
Is er kans op tocht?
Hoewel een warmtepompboiler soms een hoger luchtdebiet nodig heeft om water te verwarmen, is het risico op tocht minimaal:
- Een goede verdeling van afzuigpunten in huis voorkomt tocht. Indien nodig wordt een extra afzuigpunt op zolder geplaatst bij de warmtepompboiler, zodat de luchtstroom uit andere ruimtes wordt verminderd.
- Een debiet van 90-100 m³ per uur zorgt doorgaans voor een gezonder binnenklimaat zonder tochtklachten.
Samengevat, waarom een warmtepompboiler op ventilatielucht overwegen?
Een warmtepompboiler op ventilatielucht is een slimme combinatie van energiezuinigheid, comfort en duurzaamheid. Door ventilatielucht optimaal te benutten, geniet je van warm water én een gezond binnenklimaat. Daarnaast kan het apparaat moeiteloos een traditionele mechanische ventilatiebox vervangen en biedt het flexibele bedieningsopties.
- Energie-efficiëntie: Warmte terugwinnen uit ventilatielucht vergt minder energie dan het gebruik van koude buitenlucht.
- Ruimtebesparing: Een ventilatielucht-warmtepompboiler kan de bestaande mechanische ventilatiebox vervangen.
- Verbeterde luchtkwaliteit: Continue luchtverversing draagt bij aan een gezond binnenklimaat.
- Duurzaamheid: Deze oplossing vermindert de CO₂-uitstoot en maakt woningen groener.
